7η Συνάντηση (24/2/2021)

Federico Fellini, 8 1/2 (1963) Τέλος

Η Μαίρη Παπαδαντωνάκη μας παρουσιάζει τον Wilson Bentley, τον πρώτο που κατάφερε να φωτογραφίσει μια χιονονιφάδα.

Ο Νίκος Τσιούδας μας μεταφέρει σε μια άλλη εποχή με την χορογραφία Χορεύοντας στο σκοτάδι (Dancing in the Dark) με τους Fred Astaire and Cyd Charisse, από την μουσική ταινία του Vincente Minnelli “The Band Wagon” του 1953. Η μουσική και το τραγούδι των  Arthur Schwartz και Howard Dietz πρωτοπαρουσιάστηκε στο μιούζικαλ Broadway του 1931.

Ο Γιώργος Αποστολίδης προτείνει να αναζητήσουμε την λειτουργία του λευκού στα έργα του εικαστικού Σωτήρη Σόρογκα.

Ποιητική Σκυταλοδρομία

Συζήτηση πάνω στην άποψη του Ελύτη:

Η κατεργασία του λευκού μέρους της ψυχής είναι πιο σκληρή κι από του μαρμάρου.

Αναστοχασμός

Από την Παυλίνα Καζαντζίδου

Κ.Γ. Καρυωτάκης (1896-1928)

Νυχτερινό

Απόψε σε φαντάζομαι λευκότερη απ’ τα κρίνα,

μες στο σκοτάδι το πηχτό. Σαν κάποια αγνή θεότη

στο μαύρο φόντο της νυχτιάς λαμποκοπάς. Μ’ αχτίνα

μοιάζεις που ο Φοίβος φεύγοντας λησμόνησε στα σκότη.

Ναι, σε θωρώ. Απ’ τον ουρανό ξεφεύγουνε τ’ αστέρια

και σαν πετράδια ατίμητα στολίζουν τα μαλλιά σου.

Ο Γαλαξίας άσπρο φως στα μάγουλα, στα χέρια

σου χύνει· μες στο γάλα του βουτά την ομορφιά σου.

Να και τα μαύρα μάτια σου! Τα βλέπω: σιγανοίγουν

εκεί ψηλά στη σκοτεινιά, μεγάλα, ογρά, θλιμμένα·

σαν δυο ποτάμια φωτερά τα βλέμματά μας σμίγουν:

εσύ κοιτάζεις μένανε κι εγώ κοιτάζω εσένα.

Από το στόμα σου φωνή δε βγαίνει, μα μου κρένεις.

Τα δακρυσμένα μάτια σου: «Τραγουδιστή», μου λένε,

«μην τραγουδάς, κι είναι κοντά η μέρα που πεθαίνεις».

Αυτά μού λεν τα μάτια σου, τα μάτια σου που κλαίνε.

Εφηβικοί στίχοι (1913-1916)

Αποχαιρετισμός.

Ανδρέας Πετρίδης

Άπνοια

Όλα το βράδυ σιωπηλά 

τίποτε δεν σαλεύει

μόνο η ψυχή δειλά δειλά 

άσπρο πανί γυρεύει 

                     

  Στοχαστικές συμπυκνώσεις

ΠΡΟΣΔΟΚΙΑ , ΕΥΧΗ ...ΑΦΕΛΕΙΑ;

Stéphane Mallarmé, Το λευκό Νούφαρο και 2 ποιήματα της Μαριάννας Δώδου

Stéphane Mallarmé

Το λευκό Νούφαρο

Μαριάννας Δώδου, Στεφάν Μαλλαρμέ: Το λευκό Νούφαρο

Ιμπρεσιονισμός σε τρεις διαστάσεις: «Το λευκό Νούφαρο», πεζό ερωτικό ποίημα του Stéphane Mallarmé, στη συνάντησή του με τη μουσική της παλέτας του Monet και τα πιανιστικά ιχνογραφήματα των Debussy και Ravel. Η απόλυτη συνομιλία με το φως

Απόσπασμα του Λευκού Νούφαρου σε μετάφραση: Μαριάννα Δώδου

    Χωρισμένοι, είμαστε μαζί: εισβάλλω, μέσω της σκοτεινής της οικειότητας, σε αυτή την εκκρεμότητα πάνω στο νερό, όπου το όνειρό μου καθυστερεί το αναποφάσιστο, καλύτερα από ό,τι οποιαδήποτε επίσκεψη, ακολουθούμενη από άλλες, θα το επέτρεπε. Πόσες ανούσιες συζητήσεις, σε σύγκριση με τη μία που συγκράτησα προκειμένου να μην ακουστώ, θα ήταν αναγκαίες, προτού μία εξίσου διαισθητική με τώρα συμφωνία να μπορέσει να βρεθεί ξανά, με την ακοή μου στο ύψος του μαονιού, στραμμένη προς ολόκληρη την άμμο που σώπασε! 
      Η παύση μετριέται τη στιγμή της απόφασής μου. 
      Συμβούλεψε, ω όνειρό μου, τι να κάνω; 
    Συνόψισε με ένα βλέμμα την παρθένα απουσία διασκορπισμένη σε αυτή τη μοναξιά και, όπως κανείς κόβει, σε ανάμνηση ενός τόπου, ένα από αυτά τα μαγικά κλειστά νούφαρα, που αναδύονται ξαφνικά εκεί, εμπερικλείοντας με την κυρτή τους λευκότητα ένα τίποτα, φτιαγμένο από ανέγγιχτα όνειρα, από την ευτυχία που δε θα λάβει χώρα, και από την πνοή μου, κρατημένη εδώ, μέσα στο φόβο μιας εμφάνισης, φύγε μαζί της∙ σιωπηλά, κωπηλατώντας ανάποδα, λίγο – λίγο, χωρίς με κάποιο χτύπημα να σπάσεις την ονειροφαντασία, μήτε το πιτσίλισμα των ορατών φυσαλίδων του αφρού, στριφογυρισμένου στη φυγή μου, να πετάξει, στα πόδια κάποιου που θα καταφτάσει αργότερα, τη διάφανη ομοιότητα της απαγωγής του ιδανικού μου λουλουδιού. 

Μαριάννα Δώδου 

Θίσβη και Πύραμος

 

Αγάπης όρκοι

στη λάμψη των λεπίδων

αίμα στάζοντας

 

Άγρια μούρα

των εραστών του φωτός

αποτύπωμα

 

Λευκού χιτώνα

στης χίμαιρας την όχθη

το κυμάτισμα

 

Αφροδίτη και Άδωνις

 

Ζέφυρου πνοές

γύμνωσαν αφρογενή

πόθο Κύπριδος

 

Κομμούς Άδωνη

δάκρυσαν ανεμώνες

αλιπόρφυρες

 

Λευκές λήκυθοι

της λιθοξόου Λήθης

αναθήματα

Μαριάννα Δώδου, Επιστολές εν λευκώ

Επιστολές εν λευκώ

Το άσπρο το εξαντλώ. Μέσω λευκών, πανομοιότυπων γραμμών, αυτοαναλώμενων στο να δηλώνονται ως τέτοιες. Κυκλοτερείς καιροσκοπούν. Περιδιαβάζουν. Αυτοαναφλέγονται. Ρίχνονται στο κενό. Εν γνώσει μου η ανεπάρκεια, η προδιαγεγραμμένη αστοχία τους. Το μονό-τονο του ύφους τους. Ειρωνεία: ανέκαθεν αποσκοπούσα σε έναν τόνο εξωστρεφή, πλήρως παρόντα –στην ανάσα του. Εν γνώσει μου τα χάσματα (επ)αφής που ταλανίζουν τη γραφή –σου γράφω τόσο ανεπαρκώς και ανοίκεια. Διακυβεύομαι εν γνώσει μου μέσα από τους μειονεκτούντες όρους της. Ωστόσο το διακινδυνεύω. 

In memoriam

Τώρα γράφω για σένα. Με το δικό σου μωβ Σαντορίνης. Όλα κρυμμένα. Τέντωμα της χορδής. Το πέτρωμα θνησιγενές. Ύλη ερωτική, μη συνεκτική –η βία των κρυμμένων μύδρων. Τόσο εκρηξιγενής, τόσο στην αιχμή –εκτοξεύεσαι. Προεκτείνεσαι γαιώδης, όλος γραμμές ρίζες και κρατήρες σβησμένους. Λίγα μέτρα από την ακτή ο βράχος. Εισδύεις στο σχιστόλιθο, τον υποσκάπτεις: σχισμοειδείς πτυχές της εγγραφής, απολήξεις αρμύρας του ονόματος. Χρονολογία. Διάκενα που τα κατακλύζεις κύμα. Να διαφυλάξεις τι. Σ’ απορροφά το μούχρωμα, σου εκτρέπει τον ειρμό. Ανάκληση ροών, υπαγορευμένη αφλογιστία: κλίνει η στιγμή ελάχιστη      εκπνέει       φλοίσβος       –τι.  Εντός σου το ανάδεμα       τραβιούνται τα νερά      –αυτή η άμπωτη. Ο συριγμός της τόξευσης. Δια-σχίζεσαι. Επιστρέφεις. Στα διάστιχα πυρακτωμένη στάχτη. Μωβ πυρίκαυστο Σαντορίνης. Ανάμεσα. Μπορεί και καταχείμωνα. Την ώρα που καταπίνει τις γραμμές σου το λευκό και διαπιστώνεις χαμηλόφωνα τις θρυαλλίδες σου βρεγμένες. 

Ad libitum

Είναι αργά μέσα στις λέξεις που σου γράφω –σα να συνάγω τύψεις απ’ τον πάτο: υποθηκεύσεις, ίντριγκες, διαδοχικούς σφετερισμούς της σημασίας. Είναι αργά από των λέξεων τη χάση που σου γράφω παρηχώντας σε τρόπο φρυγικό. Αδειάζω τα σημαίνοντα απ’ το περιεχόμενό τους, αρκούμαι στο περί-γραμμα οριοθετώντας ένα χώρο σιωπής μέσα στη σιωπή (τους). Ν’ αντηχούν σαν σ’ έκλειψη: ΔΕΔΥΚΕ ΜΕΝ Α ΣΕΛΑΝΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΙΑΔΕΣ, ΜΕΣΑΙ ΔΕ ΝΥΚΤΕΣ       μέσα στις λέξεις       μέσα στις λέξεις       ενεδρεύοντας η Νύχτα. Τείνω αφαιρετικά εγγράφοντάς τες σε διελκυστίνδες διατυπώσεων ελλειπτικών, πληρώντας τες με ιριδισμούς χρωμάτων και με κηλίδες φωτεινές. Διεσταλμένες να εκρήγνυνται σε μύδρους συμπυκνωμένου χρόνου. 

Διάστικτο

κείμενο-καμβάς: καμπύλη διαθλασμένων σημαινόντων, λυμένων λέξεων συναρμογών - ειρμών μέσα από πετρωμάτων ασυνέχειες. Φυσά ανεξήγητα μες στις πτυχές των λέξεων που σου γράφω μ’ έναν αχό σπηλαιωμένων φράσεων –λήθης θραυσμένα αναθήματα, αποτυπώματα φυρονεριάς. Γραφές της άμμου. Υιοθετώ ένα κείμενο – σχήμα ιδιό-τροπο, μία τοπο-λογία του ίχνους –τόπος του κειμένου ο τρόπος του. Ιδιωτεύω στους αρμούς μιας ασυνέπειας: ά-τοπο τι   -τίποτα. Δεν έχω τίποτα να πω. Γραμμές – σιωπές. Λευκώλενες γραμμές

Διάστιχο

Κι ωστόσο. Τούτες οι γραμμές βρίσκουν (πάντα) άλλη προέκταση στην καρδιά μου.

6η Συνάντηση (17/2/2021)

 

Arvo Pärt, Άγραφος πίνακας (Tabula rasa), 1977 

Μια "οικογενειακή" φωτογραφία (10/2/2021)

Η Εύη Λαζαρίδου μας προσφέρει ένα μάθημα αρχαιογνωσίας μιλώντας μας για τις λευκές ληκύθους.

Η Διονυσία Ζήκα μας μιλά για το Λευκό νυφικό πέπλο με παραδείγματα από τον κινηματογράφο και την ζωγραφική, ενώ κλείνει με τα δικά της "πέπλα"

Η Μαρία Χατζημιχαηλίδου μας θυμίζει το ποίημα του Καβάφη "Η πόλις", μας ξεναγεί μέσα από τέσσερα εικαστικά έργα στο λευκό της "Αφροδίτης", και κλείνει με την "Διχρωμία" του δικού της λευκού.

Η Μαριάννα Δώδου μας ταξιδεύει από τον ιμπρεσιονιστικό κόσμο των ερωτικών αντανακλάσεων του Μαλλαρμέ στην δική της ποιητική μυθολογία του έρωτα.

Ο Γιώργος Αποστολίδης εισηγείται το ποιητικό δρώμενο: Πολλαπλές φωνές και οι συμμετέχοντες αυτοσχεδιάζουν κατά ομάδες.

Στόχος της πειραματικής δράσης είναι να ακουστούν οι φωνές (σπαράγματα) των ποιητών μέσα από τις δικές μας ανάσες, μετασχηματισμένες σε μια νέα ομαδική αυτοσχεδιαστική ποιητική σύνθεση, προσαρμοσμένη στους τεχνικούς περιορισμούς της online "Zoom επικοινωνίας". Ποιητικός λόγος, θραυσματικός, σε επάλληλες διαστρωματώσεις εμποτισμένες από την δραματική ένταση των υποκειμένων, με πολλαπλούς νοηματικούς πυρήνες, που όμως αδυνατεί κανείς να παρακολουθήσει μεμονωμένους, παρά μόνο ως μια νέα μοναδική και εφήμερη ποιητική σύνθεση με την δική της αυτονομία και δυναμική. Ένα ποιητικό δρώμενο κατάδειξης της ούτως ή άλλως αποσπασματικής ανάγνωσης, μνήμης, επικοινωνίας, έκφρασης, πόσω δε μάλλον στην εποχή της καραντίνας.

Άγγελος-Ζωγραφική

Γύζης Νικόλαος,(1842-1901), Άγγελος

Άγγελοι - Δαίμονες

Φτερά και μάσκες

κυκλοφορούν

εμπρός κι εντός μου

Λευκό και μαύρο

Εναλλάσσονται

Κάθε που βλέμμα

αλλάζω και φορά

μαύρο λευκό

ταυτόχρονα

αντικρίζω

Υβριστές και ταπεινοί

αθώοι κι ένοχοι 

Μάτια λαμπρά

να μεταγγίζουν φως

Γυάλινα μάτια

σκιάζουν την αρετή

Δικαιώνουν τη χαρά

στη συνύπαρξη

Αναιρούν της λέξης

την παρηγορία

Άγγελοι και δαίμονες

Ζωή και θάνατο

εμφέροντες

Από σχιση

Συν κίνηση

ορίζοντες

  Ζήκα Διονυσία

 

                                   

                    Λευκές νύχτες

    

    Τις λευκές νύχτες μου, 

    που τα γκρίζα σύννεφα έπαιζαν κρυφτό 

    μες στα τσαλακωμένα σεντόνια,

    σου ζήτησα λίγο χρώμα να φωτίσω το γκρι

    κι εσύ μου έδωσες κόκκινες  κορδέλες

    να δέσω κόμπους τα  μεταξένια όνειρα

    να τα αιχμαλωτίσω…

    σου είπα εγώ δεν ξέρω από κόμπους

    ένα πινέλο θέλω και λίγο χρώμα

    κι εσύ μου έδωσες μαύρο της αβύσσου.

    Τις μαύρες νύχτες

    που απλόχερα μου χάρισες

    ένα πρωί

    τις φώτισαν χιλιάδες μικροί ήλιοι.

 

      Αντωνία Θεοχαρίδου, 15 Φεβρουαρίου 2021

   

Πίνακας : Van Gogh, "La nuit étoilée"