Λευκές Σταγόνες, Έρωτα

                                                 Έρως και Ψυχή

                     Η Ψυχή αναβιώνει με το φιλί του Έρωτα) είναι γλυπτό του Ιταλού Αντόνιο Κανόβα.

Κατασκευάστηκε μεταξύ 1787 και 1793 ύστερα από παραγγελία του συνταγματάρχη Τζον Κάμπελ 

(John Campbell). 

                                            Λευκές Σταγόνες, Έρωτα

Είναι να απορείς με του έρωτα τα δάκρυα. 

Λευκές σταγόνες στης σιωπής τη νιότη

στέκουν αγέρωχα στου χρόνου τη φθορά, 

αναζητώντας την πρώτη ανάσα ζωής, 

μέσα από τα αποκαΐδια τους. 

Έρωτας είναι θαρρώ 

που εκλιπαρείς 

ποτέ σου μη σιωπήσει.

 

Ζ.Τ.

 

Ένα σονέτο μου με αφορμή το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου "Το χιόνι" και τον πίνακα  "Χειμωνιάτικο τοπίο" (Pieter Bruegel the Elder, 1565).

 

  Λευκός χορός

 

Χορεύουνε ανέμελα οι νιφάδες

χαρούμενο χορό αγάπης θείο

απλώνουνε στην πλάση οι αδερφάδες

σεντόνι ολόλευκο απαλό και κρύο.

 

Ροδίσανε στα μάγουλα οι κυράδες

και τα παιδιά αφήσαν το θρανίο

κρυφτήκαν στη φωλιά οι σουσουράδες

και τα σπουργίτια σμίγουν δύο δύο.

 

Μακάρι, χιόνι, να 'σουν κάθε μέρα

του χρόνου να παγώνεις τα ρολόγια

ν' ακούγονται οι χτύποι απ' τις καρδιές μας.

 

Η αγάπη θα πλανιόταν στον αέρα

θα έπαυαν τα άσκοπα τα λόγια

και θα 'λιωνε ο πάγος στις ψυχές μας.

 

    Μ.Ζ.

 14/2/21

 

Λευκό νυφικό πέπλο

Πέπλο: ο συμβολισμός και η ιστορία του μέσα στους αιώνες

H ιστορία και ο συμβολισμός του τόσο ιδιαίτερου αυτού ενδυματολογικού κομματιού το οποίο έχει την ιδιότητα να ολοκληρώνει και να αναδεικνύει συνολικά την εικόνα της νύφης, είτε είναι μακρύ, λιτό ή πλούσια διακοσμημένο, είτε καλύπτει είτε όχι το πρόσωπο της, τη μέρα του γάμου της, αν φυσικά επιλέξει να φορέσει ένα, έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. (περισσότερα)

Παντελής Βούλγαρης, Νύφες, 2004 

Ζωγραφικά έργα

 L. Dupré, Ο γάμος στην Αθήνα (1825), Μουσείο Μπενάκη

Georges van den Bos

Basily Pukirev, Ο άνισος γάμος, 1863

Edmund Blair Leighton,Το μητρώο γάμου, 1920

Adrien Moreau, Το νυφικό, 1876

Hendrik Jacobus Scholten, Μερικές καλές συμβουλές 

John Henry Frederick Bacon,Το πρωί του γάμου, 1892 

   

Konstantin Egorovich Makovsky, Η ενδυμασία της Ρωσίδας νύφης, 1884

     

Gari Melchers,"The Wedding"(1892)

Harrison Fisher :Wedding Canvas

Erik Ludvig Henningsen(Danish), Speech to the bride(1924)

Τα δικά μου "πέπλα"

Πέπλο λευκό

 

Σε στιβαρή παλάμη

απόθεσες

ερωτηματικά της νιότης

χαμηλοβλέποντας

με διάφανο πέπλο λευκό

Συγκινημένη

κλώθοντας της ζωής σου το χαλί

Ήλιους κι αστέρια

υφαίνοντας ηδονικά

Στο δειλό σου χαμόγελο

ήχησε φωνή γλυκιά

Μυροβόλες νότες ελπίδας

σκόρπισαν το δίλημμα

στης φύσεώς σου την επιλογή

Κι η απορία σου να παραμένει

Ελευθερία ή υποταγή;

Λευκό κουμπί

Αγκάθια κεντημένα σε ψυχρό χαρτί.

Στο χάρτη του λαβύρινθου

ψάχνω καθρέφτη δύο όψεων.

Να εστιάζει στη σκιά

που προσπερνά το κάλπικο φως.

Ψάχνω φακό,

να γιγαντώνει τα χρώματα της αύρας.

Να κλέβει τις κρυφές ποιότητες

του μαύρου.

Στο χάρτη της μνήμης ψάχνω βελόνι

να ενώσω

με πληγωμένες κλωστές

βαθιά σημάδια στο γυαλί.

Κλειδί

να λευτερώσει τον ανέγγιχτο πόνο

Λευκό κουμπί

για την κατάρριψη.

Επιθυμώ αναμοχλεύσεις.

Για κάθε φονική στιγμή,

προοπτική αθανασίας να αποκλείσω

με σίγμα τελικό

πριν από την τελεία του τέλους.

 

ΧΑΪΚΟΥ 

Χιόνι

Λευκές νιφάδες

Ουράνιο σεντόνι

Θείας αγάπης 

Ζήκα Διονυσία

Κ.Π. Καβάφης (1863-1933)

Η πόλις   

Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.

Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλύτερη από αυτή.

Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή·

κι είν’ η καρδιά μου — σαν νεκρός — θαμμένη.

Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.

Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα.»

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θά βρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·

και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού — μη ελπίζεις—

δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.

Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κόχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες. 

 (1910)

Απαγγελία από την Έλλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν

Το λευκό ενδεικτικά στην τέχνη

Jean-Léon Gérôme, Η Φρύνη μπροστά στον Άρειο Πάγο, 1861, Hamburg Kunsthalle

"Αφροδίτη της Κνίδου", 350-330 π.Χ.  έργο του Πραξιτέλη 

Ο Πραξιτέλης για την κατασκευή του αγάλματος είχε χρησιμοποιήσει παριανό μάρμαρο και χρησιμοποιήσει ως μοντέλα δύο εταίρες που ήταν και ερωμένες του, τη Φρύνη για το σώμα και την Κρατίνη για την κεφαλή. Το άγαλμα παρίστανε την Αφροδίτη γυμνή λίγο μετά το λουτρό της και αυτό, κατά κάποιο τρόπο, συμβόλιζε την κάθαρση της θεάς, όχι την παρθενικότητά της, ενώ το γυμνό σώμα υποδήλωνε την αρχέγονη αγνότητα.

"Αφροδίτη και Άρης", 1483 έργο του Sandro Botticelli

Vincent Van Gogh, Έναστρη νύχτα, 1889 

H Έναστρη Νύχτα είναι το μόνο νυχτερινό έργο στη σειρά πινάκων με τη θέα από το παράθυρο του υπνοδωματίου στο φρενοκομείο Σεν Πωλ ντε Μοζόλ. Στις αρχές Ιουνίου, ο Βίνσεντ έγραψε: «Σήμερα το πρωί είδα το τοπίο από το παράθυρό μου για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την ανατολή και παρατήρησα το πρωινό αστέρι, το οποίο φάνταζε πολύ μεγάλο". Οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Αφροδίτη ήταν πράγματι ορατή την αυγή, στην Προβηγκία, την άνοιξη του 1889 και την εποχή εκείνη είχε μεγάλη  φωτεινότητα. Έτσι, το πιο λαμπρό «αστέρι» στον πίνακα, στην δεξιά πλευρά του θεατή από το κυπαρίσσι, είναι στην πραγματικότητα η Αφροδίτη.

Η διχρωμία του δικού μου λευκού 

Από τη μια

Πάγωσα 

Tόσο άσπρο στη ζωή μου δεν ξανάδα

να με ακολουθεί

άχρωμο, ψυχρό, δίχως διέξοδο, δίχως ρυθμό

Δεν μ' αγγίζει, με πονά

γύρω μου τείχη φανερά 

Πώς γίνεται τόσο λευκό 

να μαυρίζει τη ζωή!

Και από την άλλη

Εγένετο Φως! 

Πλημμύρισε

ο ήλιος μέσα μου

χάιδεψε κάθε κύτταρό μου

ζέστανε το χαμόγελό μου

Λευκό πανί της νιότης 

ανεμίζει στο χορό της ελευθερίας, 

στη μελωδία της μουσικής!

Πώς γίνεται τόσο άχρωμο 

να χρωματίζει την πλάση!

Μαρία Χατζημιχαηλίδου, Σέρρες, 11/2/2021

Αέρινες υπάρξεις του Νικολάου Γύζη και του Νικηφόρου Λύτρα

Από την Παυλίνα Καζαντζίδου

Νικόλαος Γύζης, Εαρινή συμφωνία, 1886

    Η σύλληψη και η εκτέλεση του έργου προδίδουν εμπρεσιονιστικές τάσεις και προοιωνίζονται την επιβολή του νέου στυλ. Το ειδυλλιακά δοσμένο ανοιξιάτικο τοπίο, στο οποίο έχουν ενταχθεί αρμονικά αιθέριες υπάρξεις, αποπνέει μια έντονα πανθεϊστική διάθεση. Ο χρωματικός ιδεαλισμός με τις ανεπαίσθητες τονικές διαβαθμίσεις, ο διάχυτος απαλός φωτισμός, καθώς και η έξαρση του ατμοσφαιρικού στοιχείου συντελούν στη δημιουργία μιας οπτικής πανδαισίας. Ο ζωγράφος ενσωματώνει στην αλληγορική του γραφή χαριτωμένες λεπτομέρειες από τη σφαίρα της καθημερινότητας, που λειτουργούν ως αντιστάθμισμα στο υπερβατικό στοιχείο της σύνθεσης. Μέσα από το παγανιστικό αυτό όραμα της αναγέννησης της φύσης, ο Γύζης φτάνει στο απόγειο των εκφραστικών του δυνατοτήτων.

Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα των Ψαρών, 1898

        Η Δόξα με κατάλευκο χιτώνα καταγράφει τα ονόματα των ηρώων μετά την καταστροφή των Ψαρών. Με το έργο του αυτό, ο Γύζης συμπορεύεται με τον Σολωμό. Είναι και οι δυο τους εκφραστές του ιδεώδους της αθάνατης δόξας, που -δυστυχώς- είναι το τίμημα ελαχίστων, διότι λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να την εννοήσουν και να την εκτιμήσουν.
        Ο θεατής που βλέπει απέναντί του τη Δόξα για να είναι σε θέση να την κατανοήσει, πρέπει πάντοτε να έχει υπόψη του κάτι σχετικό με αυτήν, ένα κείμενο, ένα ποίημα, μια μεταφορά, ένα σύμβολο. Η γνώση αυτή είναι απαραίτητη για την ερμηνεία της απεικόνισης σημαντικών στιγμών σε πίνακες ζωγραφικής, γιατί μόνο μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να γίνει κατανοητό το περιεχόμενο του έργου.
        Ενώ η Δόξα καταγράφει τα ονόματα των ηρώων, το «σωστό φως» φωτίζει το δρόμο τους προς την αιωνιότητα. Η ταύτιση του χρόνου και του χώρου από τον ζωγράφο με το φως μέσω της χρωματικής απόδοσής του, δηλαδή με τη διαμόρφωση των ακτινών, είναι ζωγραφικά εκφρασμένη κατά τρόπο ευδιάκριτο, ολοκληρωμένο και καθόλου τυχαίο. Οι δύο σφαίρες, η ουράνια και η γήινη, συναντιούνται στο χαρτί όπου αναγράφονται τα ονόματα και ο ηρωικός θάνατος των Ψαριανών, ο οποίος, ως λύση του εγώ, εμπεριέχει την υπέρβαση της πραγματικότητας -του θανάτου- με την αυτοθυσία, που είναι απαραίτητη για κάτι τέτοιο.
 

Νικόλαος Γύζης, Η ψυχή του καλλιτέχνη, 1897

        Το έγχρωμο σκίτσο εικονίζει μια νεαρή γυναικεία μορφή με λεπτά μα και συγχρόνως αδρά χαρακτηριστικά και αιθέρια ενδυμασία. Τα φτερά στους λεπτούς της ώμους παραπέμπουν τον παρατηρητή στη μυθική Ψυχή που μπορεί να περιγραφεί ως η προσωποποίηση πεταλούδας. Η κόρη βρίσκεται μπροστά στο στόμιο μιας σκοτεινής σπηλιάς, η οποία θεωρείται ότι είναι η είσοδος για τον κάτω κόσμο Το βλέμμα της είναι πλήρως αφοσιωμένο στο μικρό κόκκινο κουτάκι, μια πυξίδα που της έδωσε η θεά Αφροδίτη. Το αιθέριο ένδυμα μοιάζει κατασκευασμένο από το ίδιο υλικό όπως και τα φτερά της. Το σχήμα των ποδιών της χάνεται.

Νικηφόρος Λύτρας, Προσμονή

        Στην "Προσμονή" του Νικηφόρου Λύτρα η κοπέλα τεντώνεται στα δάχτυλά των ποδιών της, κοιτάζοντας από το παράθυρο με αγωνία για να δει τον αγαπημένο της.
        Όλα λευκά, συμβολισμός μιας αγνής αγάπης της εποχής. Τα ζεστά καφέ χρώματα μέχρι απαλά άσπρα χρώματα του εσωτερικού χώρου έρχονται σε εξαιρετικό συνδυασμό με το κάθετο θέμα της κοπέλας που κυριαρχεί στο κέντρο και επενδύεται με λευκό σε όλη του σχεδόν την έκταση.

      Ο κατάλευκος κρίνος στη γλάστρα αριστερά χρησιμοποιείται από το ζωγράφο ως σύμβολο της ομορφιάς και της αθωότητας της νέας.

Land Art - Simon Beck (1958 - )

"Δαντέλες" στο χιόνι...

 

5η Συνάντηση (10/2/2021)

Sankai Juku, Meguri, 2015

Γιώργος Αποστολίδης

Μαύρο VS Λευκό 

Πόσο ζυγίζει

το λευκό 

στην γλώσσα και την μνήμη;

Το λεξίμετρο δείχνει

27μαύρες, 134 λευκές

Νόμιζα το μαύρο πιο βαρύ 

και το λευκό, αφρό, αιθέριο

Λάθος! 

Η μνήμη για να ξορκίσει το κακό 

θέλει λίγες λέξεις και πολλές σιωπές

Ο πόνος 

αντιστρόφως ανάλογος 

προς τους προσδιορισμούς του  

Όσο για το λευκό

μεγάλες ιδέες, όνειρα, ευχές

λόγια πτερόεντα

λέξεις ατέλειωτες, 

Φούσκα 

έτοιμη ανά πάσα στιγμή

να ξεψυχήσει.

Σέρρες, 30/1/2021

Η Μαρία Ζερβάκη μας μιλά για το Το λευκό στην ποίηση και τη ζωγραφική.

Συμπληρωματικά η Παυλίνα Καζαντζίδου μας έστειλε την Λευκή σημαία του Jasper Johns,

λάδι και κολλάζ σε καμβά, συλλογή του καλλιτέχνη, με τρόπο εγκαυστικής ζωγραφικής. Το έργο του neo-dada προβλέπει πτυχές της pop τέχνης.

Η Ματούλα Τσιούδα μας μιλά για το λευκό σε τρία ζωγραφικά έργα και μια φωτογραφία.

 

 

Συμπληρωματικά η Παυλίνα Καζαντζίδου μας έστειλε: α) την Χειμωνιάτικη σκηνή του Hendrick Avercamp και σημειώνει ότι σαν τοπιογράφος ο Άβερκαμπ παρουσιάζει στενή συγγένεια με τη φλαμανδική ζωγραφική και με το έργο του Γιαν Μπρέχελ. Η σύνθεση περιγράφει τις ανέμελες τέρψεις μιας χειμωνιάτικης ημέρας ίσως Κυριακής

και β) το έργο του Aert van der Neer Σκηνή σε ποταμό το χειμώνα, σημειώνοντας ότι από τον Άβερκαμπ και ύστερα, συναντάμε συνεχώς αυτό το θέμα του παγωμένου ποταμού με το πλήθος των μικρών μορφών που τρέχουν πάνω στον πάγο, χρησιμοποιώντας έλκηθρα ή παίζουν ένα είδος hokey. Στους πίνακες του Βαν ντερ Νεερ οι ανθρώπινες μορφές είναι μεγαλύτερες και λιγότερες, περισσότερο χαρακτηρισμένες και λιγότερο ανεκδοτικές.

Η Ζαχαρούλα Τζίνη μας μιλά για Δύο Τέχνες αλληλένδετες: την Ποίηση και την Ζωγραφική, με αναφορά στην Γκουέρνικα του Πικάσο και στίχους του Ελύτη, ενώ κλείνει με ένα ακόμη δικό της πόνημα (Κραυγές)

Συμπληρωματικά η Παυλίνα Καζαντζίδου μας έστειλε α) δύο φωτογραφίες με καφετιές αποχρώσεις του έργου, που βρίσκονται στο μουσείο της Βασίλισσας Σοφίας στη Μαδρίτη με το σχόλιο ότι "Τελικά, η Guernika δε χάνει το νόημά της από αυτές τις μικρές χρωματικές διαφορές" και β) ένα σχετικό ποίημα του Picasso.

Παιδιά που ουρλιάζουν, γυναίκες που ουρλιάζουν, πουλιά, λουλούδια, δέντρα και πέτρες που ουρλιάζουν, τούβλα, έπιπλα, τραπέζια, καρέκλες, κουρτίνες, κατσαρόλες, γάτες, χαρτί, ανάμεικτες μυρωδιές που ουρλιάζουν, καπνός που ουρλιάζει και σε χτυπάει στην πλάτη, ουρλιαχτά που ανακατεύονται σε ένα μεγάλο καζάνι, καθώς και ουρλιαχτά των πουλιών που πέφτουν σαν βροχή στη θάλασσα και την πλημμυρίζουν. 

Αυτά είναι τα λόγια με τα οποία ο Picasso ολοκλήρωνε ένα ποίημα στη σειρά των χαρακτικών του Το όνειρο και το ψέμα του Φράνκο στις αρχές του 1937. Ήταν το πρώτο του σχόλιο για τον εμφύλιο πόλεμο που μαινόταν στην πατρίδα του την Ισπανία.

 

Συμπληρωματικά η Μαρία Ζερβάκη μας κοινοποίησε ένα video για την Guernica και πληροφορίες για την τραγική ιστορία πίσω από τη Guernica.

Η Ελένη Αναγνώστη διαβάζει και σχολιάζει την Σημαία του Νίκου Εγγονόπουλου και στην συνέχεια μας μιλά για το λευκό στην ταινία Δόκτορ Ζιβάγκο.

Νίκος Εγγονόπουλος

Η σημαία

...Je la veux agiter dans l' air comme un mouchoir.
Ch. Baudelaire, La Chevelure

Μην αψηφάς την αγάπη:

δεν είναι έμορφα τα κλαϋμένα μάτια.

Όμως να μην αργήσεις:

θα μας ξανάρθεις γρήγορα, πάλι, δεν είναι;

Εγώ, κάθε φορά που πάει να αποτολμήσω κάτι

έρχεται αυτό το σύννεφο ελπίδων

όλο άσπρες κι' απαλά ρόδινες νταντέλλες.

Συνετιστήτε:

κάθε μέρα δεν είναι δυνατό να στήνεται η καρμανιόλα.

Λίγο λίγο θ' ασπρίσουν τα μαλλιά σας:

άσπρη σημαία.

Η άσπρη σημαία είναι το σημάδι

πως παραδίδεστε και πως τα κάστρα για πάντα καταρρέουν.

 (Στην κοιλάδα με του ροδώνες,1978)

Doctor Zhivago (σκηνοθεσία: David Lean, 1965) 

The Frozen House

Lara's Departure from Varykino

Ο Γιώργος Αποστολίδης θα παρουσίαζε και σχολίαζε ένα απόσπασμα από την Σονάτα του σεληνόφωτος του Γιάννη Ρίτσου.

Η Αντωνία Θεοχαρίδου παρουσιάζει την ταινία του Krzysztof Kieślowski Λευκή ταινία (1994) από την "Τριλογία των Χρωμάτων".