Κ.Π. Καβάφης (1863-1933)

Η πόλις   

Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.

Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλύτερη από αυτή.

Κάθε προσπάθειά μου μια καταδίκη είναι γραφτή·

κι είν’ η καρδιά μου — σαν νεκρός — θαμμένη.

Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.

Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα.»

Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θά βρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·

και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού — μη ελπίζεις—

δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.

Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κόχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες. 

 (1910)

Απαγγελία από την Έλλη Λαμπέτη και τον Δημήτρη Χορν

Το λευκό ενδεικτικά στην τέχνη

Jean-Léon Gérôme, Η Φρύνη μπροστά στον Άρειο Πάγο, 1861, Hamburg Kunsthalle

"Αφροδίτη της Κνίδου", 350-330 π.Χ.  έργο του Πραξιτέλη 

Ο Πραξιτέλης για την κατασκευή του αγάλματος είχε χρησιμοποιήσει παριανό μάρμαρο και χρησιμοποιήσει ως μοντέλα δύο εταίρες που ήταν και ερωμένες του, τη Φρύνη για το σώμα και την Κρατίνη για την κεφαλή. Το άγαλμα παρίστανε την Αφροδίτη γυμνή λίγο μετά το λουτρό της και αυτό, κατά κάποιο τρόπο, συμβόλιζε την κάθαρση της θεάς, όχι την παρθενικότητά της, ενώ το γυμνό σώμα υποδήλωνε την αρχέγονη αγνότητα.

"Αφροδίτη και Άρης", 1483 έργο του Sandro Botticelli

Vincent Van Gogh, Έναστρη νύχτα, 1889 

H Έναστρη Νύχτα είναι το μόνο νυχτερινό έργο στη σειρά πινάκων με τη θέα από το παράθυρο του υπνοδωματίου στο φρενοκομείο Σεν Πωλ ντε Μοζόλ. Στις αρχές Ιουνίου, ο Βίνσεντ έγραψε: «Σήμερα το πρωί είδα το τοπίο από το παράθυρό μου για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την ανατολή και παρατήρησα το πρωινό αστέρι, το οποίο φάνταζε πολύ μεγάλο". Οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Αφροδίτη ήταν πράγματι ορατή την αυγή, στην Προβηγκία, την άνοιξη του 1889 και την εποχή εκείνη είχε μεγάλη  φωτεινότητα. Έτσι, το πιο λαμπρό «αστέρι» στον πίνακα, στην δεξιά πλευρά του θεατή από το κυπαρίσσι, είναι στην πραγματικότητα η Αφροδίτη.

Η διχρωμία του δικού μου λευκού 

Από τη μια

Πάγωσα 

Tόσο άσπρο στη ζωή μου δεν ξανάδα

να με ακολουθεί

άχρωμο, ψυχρό, δίχως διέξοδο, δίχως ρυθμό

Δεν μ' αγγίζει, με πονά

γύρω μου τείχη φανερά 

Πώς γίνεται τόσο λευκό 

να μαυρίζει τη ζωή!

Και από την άλλη

Εγένετο Φως! 

Πλημμύρισε

ο ήλιος μέσα μου

χάιδεψε κάθε κύτταρό μου

ζέστανε το χαμόγελό μου

Λευκό πανί της νιότης 

ανεμίζει στο χορό της ελευθερίας, 

στη μελωδία της μουσικής!

Πώς γίνεται τόσο άχρωμο 

να χρωματίζει την πλάση!

Μαρία Χατζημιχαηλίδου, Σέρρες, 11/2/2021

Το " Λευκό" από την « Τριλογία των Χρωμάτων» του Κισλόφσκι

Ο Κριστόφ Κισλόφσκι (Krzysztof Kieślowski) ( 1941-1996) γεννήθηκε στη Βαρσοβία, στην Πολωνία. Έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές στην Κινηματογραφική Σχολή του Λοτζ, ασχολήθηκε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα με τα ντοκιμαντέρ στην πολωνική τηλεόραση. Η ενασχόληση του αυτή φαίνεται ότι με κάποιο τρόπο τον καθόρισε: αποτυπώνοντας στις εικόνες το πραγματικό, διαμόρφωσε ένα οπτικό ύφος λιτό, ορισμένες φορές αυστηρό, αλλά πάντα έντιμο απέναντι στην αλήθεια των πραγμάτων και των συναισθημάτων. Αναγνωρίζουμε εύκολα στις ταινίες του, στοιχεία που αποκτήθηκαν από αυτήν την περίοδο: μια εμμονή στην αναζήτηση του αληθινού, μια απόρριψη του ψεύδους, στο οποίο οδηγεί η προσήλωση στην επιφάνεια, ένα ηθικό βλέμμα πάνω στην πραγματικότητα, αλλά κυρίως έναν ιδιότυπο ρεαλισμό. Ένα ρεαλισμό περισσότερο εσωτερικό παρά εξωτερικό, που κέντρο του έχει το άτομο, την ηθική του και τη συνείδηση του, και όχι το χώρο που τον περιβάλλει ή την κοινωνία. Ο ίδιος δηλώνει: «Πιστεύω ότι η ζωή είναι πιο ευφυής από τη λογοτεχνία. Η απασχόληση για τόσο πολύ χρόνο στα ντοκιμαντέρ υπήρξε μια ευλογία αλλά και ένα εμπόδιο για το έργο μου. Στο ντοκιμαντέρ το σενάριο απλώς σου υποδεικνύει μια κατεύθυνση. Όμως κανένας δεν ξέρει πως θα ξετυλιχθεί η ιστορία. Και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων το θέμα είναι να κινηματογραφείς όσο το δυνατό περισσότερο. Είναι στο μοντάζ που διαμορφώνεται ένα ντοκιμαντέρ. Σήμερα νομίζω ότι δουλεύω με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που κινηματογραφώ δεν είναι η ιστορία –ότι έχουμε κινηματογραφήσει περιέχει στοιχεία που θα σχηματίσουν την ιστορία. Ενώ κινηματογραφούμε, λεπτομέρειες που δεν ήταν στο σενάριο εμφανίζονται. Και κατά τη διάρκεια του μοντάζ αρκετά πετιούνται».

Χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, η απαράμιλλη ουμανιστική προσέγγιση με την οποία διαχειριζόταν κινηματογραφικά τα ζητήματα ηθικής σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, αλλά και η εξέχουσα ποιητική του γλώσσα, ένα ιδιαίτερο συντακτικό με το οποίο μετέτρεπε ιστορίες για πάθη, φόνους και λοιπά «αμαρτήματα», σε κινηματογραφικές παραβολές.

Ο Κισλόφσκι διερεύνησε σε βάθος το εύθραυστο τοπίο της ανθρώπινης ύπαρξης μ’ ένα τρόπο μοναδικό.  

Όπως σημειώνει ο Μιχάλης Δημόπουλος σ’ ένα κείμενο του «(Οι ταινίες του Krzysztof Kieślowski) είναι υποδείγματα μιας τέχνης που επιμένει να αναζητά , εκατό χρόνια μετά τη γέννησή της, την υπαρξιακή της δικαίωση και το ρίγος της χαμένης αθωότητας. Αποδεικνύει πως μπορεί να υπάρχει, και κυρίως να λειτουργεί, η περιπέτεια του βλέμματος, για τους ανθρώπους και τα διλήμματά τους».

Από τις ταινίες του, «Η Διπλή Ζωή της Βερόνικα», «Η Τριλογία των Χρωμάτων» και ο φιλόδοξος (τηλεοπτικός) «Δεκάλογος», αποτελούν καθολικά, καλλιτεχνικά ευαγγέλια.

Τo τελευταίο του κινηματογραφικό έργο, η «Τριλογία των Χρωμάτων» («Μπλε», «Λευκή», «Κόκκινη»), εμπνέεται από τα τρία χρώματα της γαλλικής σημαίας. που αντιστοιχούν στα ιδεώδη της γαλλικής επανάστασης: ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη. Το μπλε συμβολίζει την ελευθερία, το λευκό την ισότητα και το κόκκινο την αδελφοσύνη.

Η ισότητα, πρόταγμα βασικό κάθε δημοκρατικού κράτους, εξετάζεται από τον πολωνό σκηνοθέτη με προφανή σκοπό να απομυθοποιήσει ορισμένες πτυχές της, οι οποίες στον σύγχρονο κόσμο ίσως θα έπρεπε να επαναδιατυπωθούν. Είναι γεγονός ότι δεν είμαστε ίσοι μεταξύ μας, οι ανισότητες σε μια κοινωνία παρούσες σε όλα τα πεδία τείνουν να γίνουν ο κανόνας, ενώ ακόμη και η πλήρης ισότητα φαίνεται να μας ξενίζει. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Κισλόφσκι σε μια συνέντευξή του ο άνθρωπος έχει την τάση να θέλει να είναι ακόμη πιο ίσος, δεν τον ενδιαφέρει να είναι ίσος με τον πλησίον του αλλά ο “περισσότερο ίσος”.

 

https://www.youtube.com/watch?v=dF_DstLM-zU   Trailer της ταινίας

Η «Λευκή» ταινία είναι μια σατυρική - όσο και κυνική - ματιά στη φυλετική και κοινωνική ισότητα, στις σχέσεις των ανθρώπων στις απαρχές της Ενωμένης Ευρώπης των «τεσσάρων ελευθεριών», δηλαδή της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, υπηρεσιών, εμπορευμάτων, κεφαλαίων.

Ο σκηνοθέτης αναρωτιέται αν και με ποιο τρόπο  αυτές υπάρχουν ή εφαρμόζονται μέσα στις αντιξοότητες της καθημερινής ζωής. Δηλώνει σχετικά «Εκατομμύρια έχουν πεθάνει για αυτά τα ιδανικά. Αποφασίσαμε να εξετάσουμε πως αυτά τα ιδανικά υλοποιούνται και τι σημαίνουν σήμερα». Οι κεντρικοί χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωπο με το τυχαίο αλλά  και με τις απροσδόκητες και τραγικές διαδρομές που παίρνει η ζωή τους: καλούνται να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ύπαρξης. Κεντρικό αίτημα και εδώ, όπως και σε άλλες ταινίες του σκηνοθέτη, είναι η λύτρωση από τα βάσανα της ύπαρξης, η επίτευξη μιας συναισθηματικής και ηθικής ισορροπίας, τόσο εσωτερικής όσο και εξωτερικής, τέλος, η αναζήτηση της αγάπης.
Με οδηγό την ειρωνεία που συχνά υπερβαίνει τα όρια της ευπρέπειας και μια υποτιμητική ματιά στην μετακομμουνιστική του πατρίδα των παράνομων ευκαιριών πλουτισμού, ο Κισλόφσκι, στο « Λευκό» παραδίδει ένα αποτέλεσμα σαφώς αμεσότερο και λιγότερο ρομαντικό, μα εξίσου ανθρώπινο με τα υπόλοιπα σκέλη της Τριλογίας των Χρωμάτων του. Το λευκό χρώμα εντάσσεται στην ταινία του με τον συννεφιασμένο ουρανό, το πέπλο της νύφης, το γλυπτό κεφάλι γυναίκας, τους λευκούς κίονες του Δικαστικού Μεγάρου στη Γαλλία, τη χιονισμένη Βαρσοβία καθώς και την κατάλευκη στιγμή του οργασμού.

 Τη μουσική συνέθεσε ο Ζμπίγκνιεφ Πρέισνερ. Πρωταγωνιστές της ταίνιας είναι οι εξαιρετικοι Ζιλί Ντελπί και Ζμπίνιου Ζαμαλόφσκι)

 Η τριλογία του Κισλόφσκι θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.  Η «Λευκή» του χάρισε μία Χρυσή Άρκτο Σκηνοθεσίας.

 https://www.youtube.com/watch?v=zlOS1d7-jIg  Ολη η ταινία

Η πλοκή της ταινίας κινείται γύρω από τον Καρόλ, πολωνό μετανάστη στην Γαλλία, Πολωνός μετανάστης στη Γαλλία –όπως και ο σκηνοθέτης-  του οποίου η ζωή παίρνει την κάτω βόλτα όταν η γυναίκα του Ντομινίκ κερδίζει την αγωγή διαζυγίου και εκείνος σε μια νύχτα χάνει την γυναίκα του, το σπίτι του, τη δουλειά του, την άδεια παραμονής του στη Γαλλία και την αξιοπρέπειά του. Μην έχοντας τίποτα άλλο να κάνει επαιτεί στον υπόγειο του Παρισιού προσπαθώντας να βγάλει μελωδίες με τη βοήθεια μιας χτένας. Η συνάντησή του με τον συμπατριώτη του Μικολάι θα τον βοηθήσει να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του κακήν κακώς όπου θα προσπαθήσει να σταθεί στα πόδια του και να βγάλει λεφτά. Η σκέψη της Ντομινίκ όμως πάντα ταλανίζει το μυαλό του και τότε του έρχεται η ιδέα για ένα παράτολμο σχέδιο εκδίκησης: σκηνοθετεί τον ίδιο του το θάνατο, ρίχνοντας τις ενοχές πάνω στην Ντομινίκ, η οποία έρχεται στην Πολωνία και αντιμετωπίζει τα παρόμοια προβλήματα με αυτά που αντιμετώπισε ο Κάρολ στη Γαλλία. 

 Τρία βασικά σημεία του μύθου: Ανισότητα, Αλλαγή, Εκδίκηση, Δείτε το βιντεάκι:

https://www.youtube.com/watch?v=xECEAPfdqic 

Το λευκό συμβολίζει την Ισότητα, μια ισότητα που όμως δεν υπάρχει. Θέλει να διερευνήσει την έννοια της ισότητας στις μέρες μας. Ο ήρωας γνωρίζει την ανισότητα σε πολλά επίπεδα : κοινωνικό, εργασιακό, διαπροσωπικές σχέσεις.

 Με μια πρώτη ανάγνωση του στόρι μάς δίνεται η δυνατότητα να εντοπίσουμε και τα κεντρικά σημεία που θέλει να θίξει ο σκηνοθέτης. Κυρίαρχο μοτίβο η σχέση του Καρόλ με την Ντομινίκ η οποία χαρακτηρίζεται από έλλειψη επικοινωνίας-πρώτη έκφανση της ανισότητας. Από τις πρώτες σκηνές είναι φανερό ότι η κακή γνώση των γαλλικών από τον Καρόλ δεν του επιτρέπει να επικοινωνήσει με τη σύζυγό του τόσο στο επίπεδο της σχέσης γενικότερα όσο και σεξουαλικά, δημιουργώντας του κόμπλεξ κατωτερότητας. Η αδυναμία έκφρασης-κατανόησης αμφοτέρων καθιστά τον γάμο τους ατελέσφορο ενώ η άσχημη συμπεριφορά της Ντομινίκ απέναντί του επιτείνει αυτήν τη σχέση υπεροχής μεταξύ τους.

Μετά το διαζύγιο ο κεντρικός ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα ενός συστήματος που του στερεί ό,τι έχει ωθώντας τον στην επιστροφή στην Πολωνία. Η «προσωρινή» γαλλική του υπηκοότητα αίφνης χάνεται και ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με έναν υπάλληλο του μετρό, όπου βιώνει μια άλλη μορφή ανισότητας, ως μετανάστης. Όταν ο Κάρολ επιστρέφει στην πατρίδα του, μέσα σε μια βαλίτσα, πέφτει και πάλι θύμα βίας. Είναι όμως αποφασισμένος να τα καταφέρει και να εκμεταλλευτεί τις νέες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα του μετά την πτώση του κομμουνισμού, δημιουργώντας  ένα περιβάλλον ανισότητας.

Ο Κισλόφσκι παρουσιάζει τη χώρα του ως φωλιά του καπιταλισμού, ένα μέρος όπου όλα αγοράζονται και πουλιούνται και όπου ο καθένας μπορεί να γίνει πλούσιος, υπό την σκέπη μιας φιλελεύθερης οικονομίας.

Μέσα σε αυτό το πλέγμα ανισοτήτων ως μοναδική εξισορρόπηση φαντάζει η εκδίκηση. Ο σκηνοθέτης επιχειρεί να γίνει καυστικός και αντί να παρουσιάσει λύσεις του προβλήματος, το αφήνει στην άκρη θεωρώντας τη θεμελιώδη αξία της ισότητας ως μια κακόγουστη φάρσα. Μοναδικό αντίδοτο διαφαίνεται η αρχαία ρήση: οφθαλμός αντί οφθαλμού. Μια τέλεια εκδίκηση αποτυπώνει και έναν τέλειο ορισμό της ισότητας.

Στις μέρες μας η κοινωνία μας, λίγο πολύ, έχει μεταλλαχθεί από κοινωνία ισότητας σε κοινωνία αυτοδικίας. Ισότητα και εκδίκηση στην ταινία αυτή μοιάζουν να είναι συνώνυμες. Στη διελκυστίνδα των ανθρωπίνων και κοινωνικών σχέσεων ο άνθρωπος μάχεται καθημερινά με σκοπό να μην χάσει το σχοινί υποβαθμίζοντας ακόμη και το είναι του, ζητώντας την ισότητα…ή όταν εκλείπει, την εκδίκηση.

  Χαρακτηριστικές φράσεις που ακούγονται στην ταινία:

« Τα πάντα είναι δυνατά», λέει ο Κάρολ την ώρα που με τον φίλο του παίζουν σαν παιδιά στον πάγο. 

Η απόλυτη ελευθερία, η χαρά, η ανεμελιά.

                                                     .........

« Είσαι κάθαρμα» λέει ο ενας.

« Όχι, μόνο λεφτά χρειάζομαι» απαντά ο Κάρολ.

                                                      .................

« Χρειαζόμαστε ένα πτώμα να το θάψουμε»

« Στις μέρες μας ο καθένας αγοράζει οτιδήποτε. Εύκολο! Να εισάγουμε ένα από τη Ρωσία»

                                                 ...................

«Δεν ήθελα να παρακαλάω πια», λέει ο Κάρολ στην Ντομινίκ όταν τον ρωτάει γιατί σκηνοθέτησε την κηδεία του.

Πηγές

https://cinesfn.wordpress.com/%CF%84%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82/http://cine.gr/film.asp?id=703032&page=4

http://www.cinephilia.gr/index.php/prosopa/europa/450-krysztof-kieslowski

 https://www.youtube.com/watch?v=OXFzgHNYs9U&feature=emb_logo

 

Αέρινες υπάρξεις του Νικολάου Γύζη και του Νικηφόρου Λύτρα

Από την Παυλίνα Καζαντζίδου

Νικόλαος Γύζης, Εαρινή συμφωνία, 1886

    Η σύλληψη και η εκτέλεση του έργου προδίδουν εμπρεσιονιστικές τάσεις και προοιωνίζονται την επιβολή του νέου στυλ. Το ειδυλλιακά δοσμένο ανοιξιάτικο τοπίο, στο οποίο έχουν ενταχθεί αρμονικά αιθέριες υπάρξεις, αποπνέει μια έντονα πανθεϊστική διάθεση. Ο χρωματικός ιδεαλισμός με τις ανεπαίσθητες τονικές διαβαθμίσεις, ο διάχυτος απαλός φωτισμός, καθώς και η έξαρση του ατμοσφαιρικού στοιχείου συντελούν στη δημιουργία μιας οπτικής πανδαισίας. Ο ζωγράφος ενσωματώνει στην αλληγορική του γραφή χαριτωμένες λεπτομέρειες από τη σφαίρα της καθημερινότητας, που λειτουργούν ως αντιστάθμισμα στο υπερβατικό στοιχείο της σύνθεσης. Μέσα από το παγανιστικό αυτό όραμα της αναγέννησης της φύσης, ο Γύζης φτάνει στο απόγειο των εκφραστικών του δυνατοτήτων.

Νικόλαος Γύζης, Η Δόξα των Ψαρών, 1898

        Η Δόξα με κατάλευκο χιτώνα καταγράφει τα ονόματα των ηρώων μετά την καταστροφή των Ψαρών. Με το έργο του αυτό, ο Γύζης συμπορεύεται με τον Σολωμό. Είναι και οι δυο τους εκφραστές του ιδεώδους της αθάνατης δόξας, που -δυστυχώς- είναι το τίμημα ελαχίστων, διότι λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να την εννοήσουν και να την εκτιμήσουν.
        Ο θεατής που βλέπει απέναντί του τη Δόξα για να είναι σε θέση να την κατανοήσει, πρέπει πάντοτε να έχει υπόψη του κάτι σχετικό με αυτήν, ένα κείμενο, ένα ποίημα, μια μεταφορά, ένα σύμβολο. Η γνώση αυτή είναι απαραίτητη για την ερμηνεία της απεικόνισης σημαντικών στιγμών σε πίνακες ζωγραφικής, γιατί μόνο μέσα σε αυτό το πλαίσιο μπορεί να γίνει κατανοητό το περιεχόμενο του έργου.
        Ενώ η Δόξα καταγράφει τα ονόματα των ηρώων, το «σωστό φως» φωτίζει το δρόμο τους προς την αιωνιότητα. Η ταύτιση του χρόνου και του χώρου από τον ζωγράφο με το φως μέσω της χρωματικής απόδοσής του, δηλαδή με τη διαμόρφωση των ακτινών, είναι ζωγραφικά εκφρασμένη κατά τρόπο ευδιάκριτο, ολοκληρωμένο και καθόλου τυχαίο. Οι δύο σφαίρες, η ουράνια και η γήινη, συναντιούνται στο χαρτί όπου αναγράφονται τα ονόματα και ο ηρωικός θάνατος των Ψαριανών, ο οποίος, ως λύση του εγώ, εμπεριέχει την υπέρβαση της πραγματικότητας -του θανάτου- με την αυτοθυσία, που είναι απαραίτητη για κάτι τέτοιο.
 

Νικόλαος Γύζης, Η ψυχή του καλλιτέχνη, 1897

        Το έγχρωμο σκίτσο εικονίζει μια νεαρή γυναικεία μορφή με λεπτά μα και συγχρόνως αδρά χαρακτηριστικά και αιθέρια ενδυμασία. Τα φτερά στους λεπτούς της ώμους παραπέμπουν τον παρατηρητή στη μυθική Ψυχή που μπορεί να περιγραφεί ως η προσωποποίηση πεταλούδας. Η κόρη βρίσκεται μπροστά στο στόμιο μιας σκοτεινής σπηλιάς, η οποία θεωρείται ότι είναι η είσοδος για τον κάτω κόσμο Το βλέμμα της είναι πλήρως αφοσιωμένο στο μικρό κόκκινο κουτάκι, μια πυξίδα που της έδωσε η θεά Αφροδίτη. Το αιθέριο ένδυμα μοιάζει κατασκευασμένο από το ίδιο υλικό όπως και τα φτερά της. Το σχήμα των ποδιών της χάνεται.

Νικηφόρος Λύτρας, Προσμονή

        Στην "Προσμονή" του Νικηφόρου Λύτρα η κοπέλα τεντώνεται στα δάχτυλά των ποδιών της, κοιτάζοντας από το παράθυρο με αγωνία για να δει τον αγαπημένο της.
        Όλα λευκά, συμβολισμός μιας αγνής αγάπης της εποχής. Τα ζεστά καφέ χρώματα μέχρι απαλά άσπρα χρώματα του εσωτερικού χώρου έρχονται σε εξαιρετικό συνδυασμό με το κάθετο θέμα της κοπέλας που κυριαρχεί στο κέντρο και επενδύεται με λευκό σε όλη του σχεδόν την έκταση.

      Ο κατάλευκος κρίνος στη γλάστρα αριστερά χρησιμοποιείται από το ζωγράφο ως σύμβολο της ομορφιάς και της αθωότητας της νέας.

Land Art - Simon Beck (1958 - )

"Δαντέλες" στο χιόνι...

 

5η Συνάντηση (10/2/2021)

Sankai Juku, Meguri, 2015

Γιώργος Αποστολίδης

Μαύρο VS Λευκό 

Πόσο ζυγίζει

το λευκό 

στην γλώσσα και την μνήμη;

Το λεξίμετρο δείχνει

27μαύρες, 134 λευκές

Νόμιζα το μαύρο πιο βαρύ 

και το λευκό, αφρό, αιθέριο

Λάθος! 

Η μνήμη για να ξορκίσει το κακό 

θέλει λίγες λέξεις και πολλές σιωπές

Ο πόνος 

αντιστρόφως ανάλογος 

προς τους προσδιορισμούς του  

Όσο για το λευκό

μεγάλες ιδέες, όνειρα, ευχές

λόγια πτερόεντα

λέξεις ατέλειωτες, 

Φούσκα 

έτοιμη ανά πάσα στιγμή

να ξεψυχήσει.

Σέρρες, 30/1/2021

Η Μαρία Ζερβάκη μας μιλά για το Το λευκό στην ποίηση και τη ζωγραφική.

Συμπληρωματικά η Παυλίνα Καζαντζίδου μας έστειλε την Λευκή σημαία του Jasper Johns,

λάδι και κολλάζ σε καμβά, συλλογή του καλλιτέχνη, με τρόπο εγκαυστικής ζωγραφικής. Το έργο του neo-dada προβλέπει πτυχές της pop τέχνης.

Η Ματούλα Τσιούδα μας μιλά για το λευκό σε τρία ζωγραφικά έργα και μια φωτογραφία.

 

 

Συμπληρωματικά η Παυλίνα Καζαντζίδου μας έστειλε: α) την Χειμωνιάτικη σκηνή του Hendrick Avercamp και σημειώνει ότι σαν τοπιογράφος ο Άβερκαμπ παρουσιάζει στενή συγγένεια με τη φλαμανδική ζωγραφική και με το έργο του Γιαν Μπρέχελ. Η σύνθεση περιγράφει τις ανέμελες τέρψεις μιας χειμωνιάτικης ημέρας ίσως Κυριακής

και β) το έργο του Aert van der Neer Σκηνή σε ποταμό το χειμώνα, σημειώνοντας ότι από τον Άβερκαμπ και ύστερα, συναντάμε συνεχώς αυτό το θέμα του παγωμένου ποταμού με το πλήθος των μικρών μορφών που τρέχουν πάνω στον πάγο, χρησιμοποιώντας έλκηθρα ή παίζουν ένα είδος hokey. Στους πίνακες του Βαν ντερ Νεερ οι ανθρώπινες μορφές είναι μεγαλύτερες και λιγότερες, περισσότερο χαρακτηρισμένες και λιγότερο ανεκδοτικές.

Η Ζαχαρούλα Τζίνη μας μιλά για Δύο Τέχνες αλληλένδετες: την Ποίηση και την Ζωγραφική, με αναφορά στην Γκουέρνικα του Πικάσο και στίχους του Ελύτη, ενώ κλείνει με ένα ακόμη δικό της πόνημα (Κραυγές)

Συμπληρωματικά η Παυλίνα Καζαντζίδου μας έστειλε α) δύο φωτογραφίες με καφετιές αποχρώσεις του έργου, που βρίσκονται στο μουσείο της Βασίλισσας Σοφίας στη Μαδρίτη με το σχόλιο ότι "Τελικά, η Guernika δε χάνει το νόημά της από αυτές τις μικρές χρωματικές διαφορές" και β) ένα σχετικό ποίημα του Picasso.

Παιδιά που ουρλιάζουν, γυναίκες που ουρλιάζουν, πουλιά, λουλούδια, δέντρα και πέτρες που ουρλιάζουν, τούβλα, έπιπλα, τραπέζια, καρέκλες, κουρτίνες, κατσαρόλες, γάτες, χαρτί, ανάμεικτες μυρωδιές που ουρλιάζουν, καπνός που ουρλιάζει και σε χτυπάει στην πλάτη, ουρλιαχτά που ανακατεύονται σε ένα μεγάλο καζάνι, καθώς και ουρλιαχτά των πουλιών που πέφτουν σαν βροχή στη θάλασσα και την πλημμυρίζουν. 

Αυτά είναι τα λόγια με τα οποία ο Picasso ολοκλήρωνε ένα ποίημα στη σειρά των χαρακτικών του Το όνειρο και το ψέμα του Φράνκο στις αρχές του 1937. Ήταν το πρώτο του σχόλιο για τον εμφύλιο πόλεμο που μαινόταν στην πατρίδα του την Ισπανία.

 

Συμπληρωματικά η Μαρία Ζερβάκη μας κοινοποίησε ένα video για την Guernica και πληροφορίες για την τραγική ιστορία πίσω από τη Guernica.

Η Ελένη Αναγνώστη διαβάζει και σχολιάζει την Σημαία του Νίκου Εγγονόπουλου και στην συνέχεια μας μιλά για το λευκό στην ταινία Δόκτορ Ζιβάγκο.

Νίκος Εγγονόπουλος

Η σημαία

...Je la veux agiter dans l' air comme un mouchoir.
Ch. Baudelaire, La Chevelure

Μην αψηφάς την αγάπη:

δεν είναι έμορφα τα κλαϋμένα μάτια.

Όμως να μην αργήσεις:

θα μας ξανάρθεις γρήγορα, πάλι, δεν είναι;

Εγώ, κάθε φορά που πάει να αποτολμήσω κάτι

έρχεται αυτό το σύννεφο ελπίδων

όλο άσπρες κι' απαλά ρόδινες νταντέλλες.

Συνετιστήτε:

κάθε μέρα δεν είναι δυνατό να στήνεται η καρμανιόλα.

Λίγο λίγο θ' ασπρίσουν τα μαλλιά σας:

άσπρη σημαία.

Η άσπρη σημαία είναι το σημάδι

πως παραδίδεστε και πως τα κάστρα για πάντα καταρρέουν.

 (Στην κοιλάδα με του ροδώνες,1978)

Doctor Zhivago (σκηνοθεσία: David Lean, 1965) 

The Frozen House

Lara's Departure from Varykino

Ο Γιώργος Αποστολίδης θα παρουσίαζε και σχολίαζε ένα απόσπασμα από την Σονάτα του σεληνόφωτος του Γιάννη Ρίτσου.

Η Αντωνία Θεοχαρίδου παρουσιάζει την ταινία του Krzysztof Kieślowski Λευκή ταινία (1994) από την "Τριλογία των Χρωμάτων".